Terug naar de basis: scherptediepte - 3 elementen

Bij scherptediepte roepen we allemaal meteen: diafragma. Want diafragma bepaalt toch gewoon de scherptediepte... of zit het toch net even anders? Want waarom wordt de ene foto op diafragma f4 toch anders dan de andere op f4?

Laten we eerst even terug gaan naar wat scherptediepte is. In de blog over scherpstellen hebben we geleerd dat je maar op 1 punt (1 afstand) echt scherp kan stellen en dat de rest onscherp is. Maar met scherptediepte kan je de scherpte een beetje 'oprekken' dus delen voor en achter je scherpstelpunt worden ook scherper voor je oog. 

En hoeveel voor en achter je scherpstelpunt scherper wordt (hoeveel cm of m) heet scherptediepte. Bij weinig scherptediepte is het oog van je model scherp en het puntje van de neus en de oren al onscherp.

Bij veel scherptediepte is de boom in het midden, de skyline aan de horizon en de bosjes in de voorgrond allemaal scherp. Zo kan jij dus bepalen of de kijker graag door het hele beeld (alles scherp) kijkt of dat de aandacht juist naar de ogen van je model gaan (ogen scherp, rest stukje vager).

Met het diafragma kan je de scherptediepte aanpassen. Een klein diafragma (groot getal zoals f11 of f18) zorgt voor een grote scherptediepte dus alles scherp.

Een groot diafragma (klein getal zoals 2, 2.8 of 4) zorgt voor weinig scherptediepte dus een vage achergrond.

Maar toch zie je verschillen tussen foto's. Bij de ene foto op f4 heb je hele vage achtergrond en bij de andere foto met f4 lijkt alles veel scherper. Hoe dan?

Eigenlijk regelt het diafragma maar 1/3 van de scherptediepte. Er zijn namelijk nog 2 elementen die voor meer of minder scherptediepte zorgen. En die kunnen elkaar versterken of juist tegenwerken. 

Welke dat zijn?

Je lens
Gebruik je een telelens dan heb je veel minder scherptediepte. Een telelens heeft de eigenschap dat de achtergrond vaak vaag wordt. Met een telelens een portret schieten met een hele scherpe achtergrond? Dat wordt een uitdaging. Maar juist met een portret wil je vaak een vage achtergrond en dan is de telelens met een groot diafragma (2x weinig scherptediepte) een hele goede optie.

Gebruik je een groothoeklens? Dan is vrijwel altijd alles scherp. Een vage achtergrond is door de eigenschappen van de lens erg moeilijk. Zelf op 2.8 maakt mijn 14-24 groothoek behoorlijk scherpe achtergronden.

De lens bepaalt dus mede hoeveel of weinig scherptediepte je krijgt.

en die derde dan?

Afstanden
Als jij met je camera dicht op je onderwerp staat en de achtergrond is heel ver weg dan wordt de achtergrond een stuk vager. Sta jij ver van je onderwerp en staat je onderwerp vlak bij de achtergrond? Dan wordt je onderwerp scherp en je achtergrond ook. 

Als jij dus een hele vage achtergrond (bokeh genoemd) wil hebben, pak je telelens, zoom flink in, zet je diafragma wijd open en zorg dat je achtergrond heel ver weg is. 

Als jij alles scherp wilt hebben, pak dan je groothoek (of standaard lens als je minder vertekening wil) gebruik groot diafragma en zorg dat je achtergrond minder ver weg is. 

Dan gebruik jij alle elementen in je voordeel.

Wil je dit ook in de praktijk ervaren, dan wil ik je uitnodigen om deze workshop te volgen:
https://shop.marcellogeerts.com/products/praktijk-alles-over-je-camera